Bộ môn Tin học, Khoa Toán - Cơ - Tin học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội được thành lập vào năm 1980 tại Khoa Toán - Cơ, Đại học Tổng hợp Hà Nội.
Tiền thân của Bộ môn Tin học là Bộ môn Phương pháp tính được thành lập cùng với Khoa Toán - Cơ vào năm 1963 gồm 4 bộ môn chuyên ngành: Vận trù học, Đại số, Toán Lôgic (Điều khiển học) và Phương pháp tính, nên thường được gọi tắt là "Vận, Đại, Lô, Phương".
Năm 1973, Bộ môn Phương pháp tính được tách thành hai bộ môn: Bộ môn Phương pháp tính và Bộ môn Đại số - Lôgic. Bộ môn Phương pháp tính bao gồm Toán học Tính toán và Máy tính.
Năm 1980, nhóm Lôgic của Bộ môn Đại số - Lôgic được nhập với nhóm Máy tính của Bộ môn Phương pháp tính lập thành Bộ môn Điều khiển học. Để đáp ứng nhu cầu phát triển mạnh mẽ của ngành Tin học, năm 1987 Bộ môn Điều khiển học đã được tăng cường cán bộ, máy tính… và được đổi tên thành Bộ môn Tin học.
Có thể nói, vào cuối những năm 80 của thế kỷ trước, Bộ môn Tin học, Khoa Toán - Cơ - Tin học, Đại học Tổng hợp Hà Nội là một đơn vị Tin học mạnh nhất trong cả nước.
Năm 1990 một số cán bộ của Bộ môn Tin học được điều chuyển sang xây dựng Viện Điện tử - Tin học trực thuộc Đại học Tổng hợp Hà Nội. Và năm 1995 một lượng lớn cán bộ của Bộ môn Tin học lại được điều động sang công tác tại Khoa Công nghệ Thông tin, một đơn vị mới được thành lập trong Trường.
Do vậy, bên cạnh vinh dự được chi viện lực lượng cho nhiều đơn vị, Bộ môn Tin học luôn phấn đấu bền bỉ để xây dựng một đội ngũ vững mạnh cả về số lượng và chất lượng cùng với cơ sở vật chất trang thiết bị dồi dào, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao trong công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học và phục vụ công cuộc xây dựng đất nước.
Từ bốn cán bộ còn lại sau khi đã chi viện cho Khoa Công nghệ Thông tin, qua nhiều năm phấn đấu không mệt mỏi, lực lượng cán bộ của Bộ môn Tin học không ngừng lớn mạnh, lúc đông nhất đã có tới 22 người.
Mấy năm gần đây, cũng giống như các đơn vị khác, Bộ môn Tin học đang trong thời kì trẻ hóa và thường xuyên biến động về lực lượng do một số thầy cao tuổi đã nghỉ hưu (nhưng vẫn luôn tâm huyết và tiếp tục có nhiều đóng góp với sự nghiệp đào tạo), việc tuyển dụng mới ngày càng chặt chẽ và tăng cường gửi cán bộ trẻ đi đào tạo, nghiên cứu ở nước ngoài. Hiện tại, Bộ môn có 18 cán bộ đương nhiệm, trong đó có: 2 Phó giáo sư, 6 Tiến sĩ, 5 Thạc sĩ và 4 Cử nhân, giảng dạy và nghiên cứu khoa học theo một số hướng chuyên môn chính sau đây:
- Thuật toán và Cơ sở dữ liệu
- Cơ sở Toán học cho Tin học
- Khai phá dữ liệu và tri thức
- Mạng máy tính
- Xử lý ảnh
- Xử lý ngôn ngữ tự nhiên
- Xử lý song song và các vấn đề liên quan...
Bộ môn quản lý và vận hành một hệ thống máy tính gồm 8 phòng với hơn 200 máy tính nối mạng, thường xuyên được nâng cấp, phục vụ tốt nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học.
Những đóng góp to lớn trong sự nghiệp giáo dục, đào tạo, nghiên cứu khoa học và phục vụ thực tế của Bộ môn Tin học được thể hiện trên một số điểm chính sau đây:
- Khoa Toán - Cơ - Tin học nói chung và Bộ môn Tin học nói riêng là nơi đầu tiên trong cả nước giảng dạy môn Máy tính. Cụ thể là, năm 1963 Thầy Nguyễn Công Thuý đã dạy môn “Máy tính và Lập trình” cho sinh viên Khoa Toán. Năm 1972 Cố Bộ trưởng Nguyễn Đình Tứ dạy môn “Ngôn ngữ lập trình Fortran IV” cho sinh viên ngành Toán khoá 14 của Trường.
- Nhiều bài toán ứng dụng đã được các cán bộ của Bộ môn giải quyết trên máy tính điện tử ngay từ những ngày đầu thành lập Bộ môn như: “Bài toán khúc xạ sóng trên vùng biển Đông" đã được giải trên máy tính Minsk - 22 vào năm 1973 phục vụ công tác nghiên cứu biển ở Tổng cục Khí tượng Thuỷ văn và giao thông trên biển, “Bài toán bổ sung tối ưu trạm quan trắc địa chấn trên lãnh thổ Việt Nam" đã được giải quyết trên máy tính IBM 360/40 ở Tp. Hồ Chí Minh vào năm 1976 ngay sau khi đất nước thống nhất, phục vụ công tác nghiên cứu ở Viện Khoa học Việt Nam...
- Các cán bộ của Bộ môn Tin học giảng dạy nhiều giáo trình với chất lượng cao. Đã biên soạn nhiều chương trình, giáo trình, tài liệu cho tất cả các bậc đại học và sau đại học, trong đó có nhiều tài liệu mới phục vụ sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo.
- Các cán bộ của Bộ môn đã viết và dịch nhiều giáo trình, sách chuyên khảo phục vụ cho các trường đại học và cao đẳng trong cả nước.
- Hàng chục tiến sĩ, hàng trăm thạc sĩ và hàng ngàn cử nhân Tin học đã được đào tạo tại Bộ môn Tin học. Ngoài việc đào tạo gần 200 cử nhân Tin học hệ chính quy mỗi năm tại Trường, Bộ môn còn đào tạo hàng ngàn cử nhân Tin học hệ không chính quy tại hầu khắp các địa phương trong cả nước.
- Bộ môn Tin học còn đảm đương nhiệm vụ giảng dạy “Tin học Cơ sở” cho sinh viên các khoa trong Trường.
- Các đội tuyển Olympic Tin học sinh viên của Trường do Bộ môn Tin học bồi dưỡng, tuyển chọn tham gia Olympic Tin học sinh viên toàn quốc hàng năm đã đạt nhiều giải thưởng cao, đem vinh quang về cho Trường.
- Các cán bộ của Bộ môn đã viết hàng trăm công trình khoa học có chất lượng, tham gia báo cáo tại các hội thảo khoa học quốc tế hoặc trong nước và công bố trên các tạp chí chuyên ngành quốc tế hoặc quốc gia có uy tín.
- Các cán bộ của Bộ môn đã hoàn thành xuất sắc nhiều đề tài khoa học cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp Đại học Quốc gia Hà Nội và cấp Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực...
- Bộ môn Tin học và các cán bộ của Bộ môn đã được thưởng: 3 huân chương, 15 huy chương, nhiều bằng khen, giấy khen và các danh hiệu cao quý của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, các Bộ, Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và các Tổ chức Quốc tế...
Có được những thành tích trên, đó là nhờ Ban Chủ nhiệm và toàn thể cán bộ của Bộ môn Tin học luôn cùng nhau đoàn kết nhất trí một lòng, phấn đấu bền bỉ để xây dựng Bộ môn ngày càng phát triển vững mạnh, xứng đáng là một trong những trung tâm đào tạo và nghiên cứu Tin học mạnh nhất trong cả nước.
CHỦ NHIỆM BỘ MÔN QUA CÁC THỜI KỲ
- 1980 - 1982 PGS.TS Nguyễn Hữu Ngự
- 1983 - 1986 GS.TS Đặng Huy Ruận
- 1987 - 1989 PGS.TS Hồ Sĩ Đàm
- 1990 - 1991 PGS.TS Nguyễn Hữu Ngự
- 1992 - 1994 PGS. Nguyễn Quốc Toản
- 1995 - 2000 PGS.TS Nguyễn Hữu Ngự
- 2000 PGS.TS Nguyễn Đình Hoá
- 2001 - 2008 PGS.TS Hoàng Chí Thành
- 2008 - nay TS Nguyễn Thị Minh Huyền
Danh sách các cán bộ đang công tác ở Bộ môn Tin học (năm học 2011 - 2012):
- PGS.TS Hoàng Chí Thành (kiêm nhiệm: Giám đốc Công ty Khoa học Tự nhiên)
- PGS.TS Đỗ Trung Tuấn
- CN. Hoàng Quốc Hùng
- TS Nguyễn Thị Minh Huyền (kiêm nhiệm: Phó Chủ nhiệm Khoa Toán - Cơ - Tin học)
- TS Lê Trọng Vĩnh
- ThS. Bùi Vũ Anh (kiêm nhiệm: Phó Giám đốc Trung tâm Tính toán Hiệu năng cao)
- TS Nguyễn Phương Giang (đang nghiên cứu ở Đan Mạch)
- ThS. Trần Trọng Hiếu (đang nghiên cứu ở Úc)
- TS Mathias Rossignol
- TS Lê Hồng Phương
- ThS. Nguyễn Thị Bích Thủy (đang nghiên cứu ở Pháp)
- ThS. Vũ Tiến Dũng
- CN. Trần Vũ Hải
- ThS. Trần Mạnh Tường (đang nghiên cứu ở Pháp)
- TS Lê Anh Vinh
- ThS. Đỗ Thanh Hà (đang nghiên cứu ở Pháp)
- CN. Ngô Văn Chí
- CN. Nguyễn Việt Hùng
Biên soạn: PGS.TS Hoàng Chí Thành, TS Nguyễn Thị Minh Huyền